จ. กิเดโอนและอาบีเมเลคa
1. พระเจ้าทรงเรียกกิเดโอน
ชาวมีเดียนรุกรานชาวอิสราเอล
6 1ชาวอิสราเอลทำสิ่งเลวร้ายเฉพาะพระพักตร์พระยาห์เวห์อีก พระยาห์เวห์จึงทรงมอบเขาไว้ในมือของชาวมีเดียนเป็นเวลาเจ็ดปี 2ชาวมีเดียนได้กดขี่ชาวอิสราเอลอย่างหนัก ชาวอิสราเอลกลัวชาวมีเดียน จึงไปซ่อนอยู่บนภูเขาตามถ้ำและซอกหิน 3เมื่อใดที่ชาวอิสราเอลเพาะปลูก ชาวมีเดียน ชาวอามาเลขและชนเผ่าจากทิศตะวันออกbก็เข้ามาโจมตีอิสราเอล 4เขาเหล่านั้นตั้งค่ายในเขตแดนของชาวอิสราเอล ทำลายผลผลิตของแผ่นดินจนถึงเมืองกาซา ไม่ทิ้งอะไรไว้ให้ชาวอิสราเอลใช้เลี้ยงชีพ ไม่ว่าแกะ โค หรือลา 5เขาเหล่านั้นต้อนฝูงสัตว์และยกกระโจมเข้ามาตั้งอยู่หนาแน่นเหมือนฝูงตั๊กแตน ผู้คนกับฝูงอูฐมีจำนวนมากจนนับไม่ถ้วน พากันทำลายแผ่นดิน 6ชาวมีเดียนทำให้ชาวอิสราเอลยากจนและหมดหวัง ชาวอิสราเอลจึงร้องขอพระยาห์เวห์
ประกาศกคนหนึ่งcเตือนชาวอิสราเอล
7เมื่อชาวอิสราเอลร้องขอพระยาห์เวห์เพราะชาวมีเดียนนั้น 8พระองค์ทรงส่งประกาศกคนหนึ่งมาหาชาวอิสราเอล ประกาศว่า “พระยาห์เวห์พระเจ้าแห่งอิสราเอลตรัสดังนี้ ‘เราช่วยท่านทั้งหลายให้ออกจากอียิปต์ และช่วยให้พ้นจากการเป็นทาส 9เราช่วยพวกท่านให้พ้นจากมือของชาวอียิปต์ และจากมือของทุกคนที่กดขี่ท่าน เราขับไล่เขาไปให้พ้นหน้าท่านและมอบแผ่นดินของเขาให้ท่าน 10เราบอกท่านว่า เราคือพระยาห์เวห์พระเจ้าของท่าน ท่านจะต้องไม่นมัสการเทพเจ้าของชาวอาโมไรต์ ที่ท่านจะไปอยู่ในแผ่นดินของเขา แต่ท่านไม่เชื่อฟังเรา’”
ทูตสวรรค์ของพระยาห์เวห์สำแดงองค์แก่กิเดโอนd
11ทูตสวรรค์ของพระยาห์เวห์มาที่หมู่บ้านโอฟราห์eและนั่งอยู่ใต้ต้นโอ๊ก ซึ่งเป็นของโยอาช จากตระกูลอาบีเยเซอร์ กิเดโอนบุตรของเขากำลังนวดข้าวอยู่ในบ่อย่ำองุ่น เพื่อไม่ให้ชาวมีเดียนเห็น 12ทูตสวรรค์ของพระยาห์เวห์สำแดงองค์แก่เขากล่าวว่า “ท่านนักรบผู้เข้มแข็ง พระยาห์เวห์สถิตกับท่าน” 13กิเดโอนก็ตอบว่า “ขอถามสักหน่อยเถิด เจ้านายของข้าพเจ้า ถ้าพระยาห์เวห์สถิตกับเรา ทำไมจึงเกิดเหตุการณ์ทั้งหมดนี้กับเรา เครื่องหมายอัศจรรย์ต่างๆ ที่บรรพบุรุษของเราเคยเล่าให้เราฟังนั้นอยู่ที่ไหน เขาเคยเล่าว่า ‘พระยาห์เวห์ทรงนำเราออกมาจากอียิปต์’ แต่บัดนี้ พระยาห์เวห์ทรงละทิ้งเราไปแล้ว พระองค์ทรงมอบเราไว้ในมือของชาวมีเดียน”
14พระยาห์เวห์จึงตรัสสั่งเขาว่า “จงไปเถิด จงใช้กำลังที่ท่านมีนี้ช่วยอิสราเอลให้พ้นจากมือของชาวมีเดียน เราเป็นผู้ที่ส่งท่านไป” 15กิเดโอนทูลตอบว่า “นายเจ้าข้า ข้าพเจ้าจะช่วยชาวอิสราเอลได้อย่างไร ตระกูลของข้าพเจ้าเป็นตระกูลที่อ่อนแอที่สุดในเผ่ามนัสเสห์ และข้าพเจ้าก็ต่ำต้อยที่สุดในครอบครัวของบิดา” 16พระยาห์เวห์ตรัสแก่เขาว่า “เราจะอยู่กับท่าน และท่านจะเอาชนะชาวมีเดียนทั้งหมดเหมือนกับว่าเขาทั้งหลายมีเพียงคนเดียว” 17กิเดโอนทูลตอบว่า “ถ้าพระองค์ทรงโปรดปรานข้าพเจ้า โปรดประทานเครื่องหมายให้ข้าพเจ้าเห็นว่าเป็นพระองค์ที่ตรัสกับข้าพเจ้า 18ขออย่าทรงจากข้าพเจ้าไปจนกว่าข้าพเจ้าจะกลับมา และนำของมาถวายแด่พระองค์” พระองค์ตรัสว่า “เราจะคอยท่านอยู่จนท่านกลับมา”
19กิเดโอนก็เข้าไปในบ้าน จัดเตรียมลูกแพะตัวหนึ่งและเอาแป้งหนึ่งถังมาทำขนมปังไร้เชื้อ เขาเอาเนื้อใส่ลงตะกร้าและเอาน้ำต้มเนื้อใส่หม้อ นำมาถวายที่ใต้ต้นโอ๊ก 20ทูตของพระเจ้าบอกเขาว่า “จงเอาเนื้อและขนมปังไร้เชื้อวางบนหินก้อนนี้ แล้วเทน้ำต้มเนื้อลงบนนั้น” เขาก็ทำตาม 21ทูตสวรรค์ของพระยาห์เวห์จึงยื่นปลายไม้ที่ถืออยู่แตะเนื้อและขนมปังไร้เชื้อ ทันใดนั้นก็มีเปลวไฟลุกจากก้อนหินมาเผาเนื้อและขนมปังจนหมด แล้วทูตสวรรค์ของพระยาห์เวห์ก็หายวับไปกับตาf 22กิเดโอนจึงรู้ว่าเขาเห็นทูตสวรรค์ของพระยาห์เวห์ และทูลว่า “ข้าแต่พระยาห์เวห์เจ้านายของข้าพเจ้า ข้าพเจ้าได้เห็นทูตสวรรค์ของพระองค์ซึ่งๆ หน้าแล้ว” 23พระยาห์เวห์ตรัสกับเขาว่า “สันติสุขจงมีแก่ท่าน อย่ากลัวไปเลย ท่านจะไม่ตาย” 24กิเดโอนจึงสร้างแท่นบูชาถวายพระยาห์เวห์ที่นั่น แล้วตั้งชื่อว่าพระยาห์เวห์แห่งสันติสุข แท่นบูชานี้ยังคงอยู่ที่โอฟราห์ซึ่งเป็นหมู่บ้านของตระกูลอาบีเยเซอร์มาจนถึงทุกวันนี้
กิเดโอนทำลายแท่นบูชาพระบาอัลg
25ในคืนนั้น พระยาห์เวห์ตรัสแก่กิเดโอนว่า “จงเอาโคเพศผู้ของบิดาของท่านมาตัวหนึ่ง อายุเจ็ดปีh แล้วจงไปรื้อแท่นบูชาที่บิดาของท่านสร้างถวายแด่พระบาอัล โค่นเสาศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่ข้างแท่นนั้นลงด้วย 26จงเอาก้อนหินมาเรียงสร้างพระแท่นบูชาขึ้นถวายแด่พระยาห์เวห์พระเจ้าของท่านบนยอดเนินนี้ แล้วเอาโคตัวนั้นถวายเป็นเครื่องเผาบูชา โดยใช้เสาศักดิ์สิทธิ์ที่ท่านโค่นลงนั้นเป็นฟืน” 27กิเดโอนจึงพาผู้รับใช้สิบคนไปทำตามที่พระยาห์เวห์ทรงบัญชา เขากลัวญาติพี่น้องและชาวเมืองจึงไม่กล้าทำตอนกลางวัน แต่ทำในเวลากลางคืน 28เช้าตรู่วันรุ่งขึ้น เมื่อชาวเมืองตื่นขึ้น ก็เห็นว่ามีคนมารื้อแท่นบูชาของพระบาอัลและโค่นเสาศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่ข้างแท่นนั้นเสียแล้ว และเห็นว่ามีคนถวายโคเพศผู้ตัวหนึ่งเป็นเครื่องเผาบูชาบนพระแท่นที่สร้างขึ้นใหม่ด้วย 29เขาจึงถามกันว่า “ใครทำดังนี้” เมื่อเขาไต่ถามกันดูก็รู้ว่ากิเดโอนบุตรของโยอาชเป็นผู้ทำเช่นนี้ 30ชาวเมืองจึงกล่าวแก่โยอาชว่า “จงนำบุตรของท่านออกมา เขาจะต้องตายเพราะได้ทำลายแท่นบูชาของพระบาอัล และโค่นเสาศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่ข้างแท่นนั้น” 31โยอาชตอบทุกคนที่มาประท้วงว่า “ท่านทั้งหลายต้องการจะแก้ต่างให้พระบาอัลหรือ ท่านต้องการมาช่วยเหลือพระองค์หรือ ใครที่ต้องการจะแก้ต่างให้พระบาอัลจะต้องถูกประหารชีวิตก่อนรุ่งเช้า ถ้าพระบาอัลเป็นพระเจ้าจริงก็ให้พระองค์ทรงแก้ต่างให้พระองค์เองที่มีคนทำลายพระแท่นของพระองค์ซิ” 32ในวันนั้น กิเดโอนได้ชื่อว่าเยรุบบาอัลi เพราะโยอาชกล่าวว่า “ให้พระบาอัลทรงแก้ต่างให้พระองค์เองที่เขาได้ทำลายแท่นของพระองค์”
กิเดโอนรวมกำลังพล
33ชาวมีเดียน ชาวอามาเลขและชนเผ่าจากทิศตะวันออกรวมกำลังกัน ข้ามแม่น้ำจอร์แดนมาตั้งค่ายอยู่ในที่ราบยิสเรเอล 34พระจิตของพระยาห์เวห์เสด็จมาครอบคลุมกิเดโอนไว้ เขาจึงเป่าแตรเขาสัตว์เรียกผู้คนตระกูลอาบีเยเซอร์ให้ตามเขาไป 35เขาส่งผู้ถือสารไปทั่วเขตแดนเผ่ามนัสเสห์ เรียกผู้คนให้ตามเขาไป เขาส่งผู้ถือสารไปหาชนเผ่าอาเชอร์ เศบูลุนและนัฟทาลี คนเหล่านี้ก็มาสมทบด้วย
กิเดโอนใช้ขนแกะเสี่ยงทายj
36กิเดโอนทูลพระเจ้าว่า “ถ้าพระองค์จะทรงใช้ข้าพเจ้าช่วยอิสราเอลให้รอดพ้นดังที่ตรัสไว้ 37ข้าพเจ้าจะวางขนแกะนี้ไว้ที่ลานนวดข้าว ถ้ามีน้ำค้างที่ขนแกะเท่านั้น แต่พื้นดินโดยรอบแห้งอยู่ ข้าพเจ้าก็จะรู้ว่าพระองค์จะทรงใช้ข้าพเจ้ามาช่วยอิสราเอลให้รอดพ้นจริงๆ” 38และก็เป็นดังนั้น เช้าตรู่วันรุ่งขึ้น กิเดโอนลุกขึ้นไปบีบขนแกะ ได้น้ำค้างออกมาเต็มชาม 39กิเดโอนจึงทูลพระเจ้าอีกว่า “ขอพระองค์อย่ากริ้วข้าพเจ้าเลย ถ้าข้าพเจ้าจะทูลอีกครั้งหนึ่ง ขอให้ข้าพเจ้าใช้ขนแกะเสี่ยงทายอีกครั้งหนึ่งเถิด ขอให้ขนแกะเท่านั้นแห้ง ขณะที่มีน้ำค้างอยู่ตามพื้นดินโดยรอบ” 40คืนนั้น พระเจ้าก็ทรงกระทำเช่นนี้ ขนแกะเท่านั้นที่แห้ง แต่มีน้ำค้างอยู่ตามพื้นดินโดยรอบ
6 a เรื่องราวต่างๆ เกี่ยวกับกิเดโอนมาจากธรรมประเพณีท้องถิ่นของชนเผ่ามนัสเสห์ ผู้เรียบเรียงจากสำนักเฉลยธรรมบัญญัติพบธรรมประเพณีเหล่านี้เกือบจะเหมือนกับที่เรามีอยู่ในปัจจุบัน และได้เปลี่ยนแปลงรายละเอียดบางอย่างเท่านั้น ธรรมประเพณีบางเรื่องเกี่ยวกับชัยชนะของกิเดโอนต่อชาวมีเดียน ทั้งในเขตแดนของอิสราเอลหรือทางฟากตะวันออกของแม่น้ำจอร์แดน ธรรมประเพณีเรื่องอื่นเกี่ยวกับความเชื่อถือและการปฏิบัติศาสนา คือการรับรองให้สร้างพระแท่นบูชาที่โอฟราห์ การทำลายแท่นบูชาของพระบาอัล การใช้ขนแกะเสี่ยงทาย เรื่องเหล่านี้ทำให้เข้าใจถึงวิกฤติการณ์ด้านศาสนาที่เกิดขึ้นจากการที่ชาวอิสราเอลรับเอาวิถีชีวิตเกษตรกรมาเป็นของตน และรับอิทธิพลจากศาสนพิธีของพระบาอัลจากชาวคานาอัน เรื่องเหล่านี้ทำให้เราเข้าใจวิกฤติการณ์ทางการเมือง ที่ทำให้ชาวอิสราเอลต้องการแต่งตั้งกิเดโอนเป็นกษัตริย์ รวมทั้งความล้มเหลวของระบอบกษัตริย์ที่อาบีเมเลคตั้งขึ้น
b ชาวมีเดียนเป็นชนเร่ร่อนอาศัยอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของคาบสมุทรซีนาย (ดู อพย 2:11 เชิงอรรถ c) ส่วนชาวอามาเลขตั้งถิ่นฐานอยู่บริเวณปาเลสไตน์ตอนใต้ แต่ชื่อนี้อาจจะหมายถึงกลุ่มชนเร่ร่อนเผ่าต่างๆ ก็ได้ “ชนเผ่าจากทิศตะวันออก” หมายถึงชนเผ่าที่อาศัยในถิ่นทุรกันดารทางฟากตะวันออกของแม่น้ำจอร์แดน * เรื่องนี้เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ชิ้นแรกที่กล่าวถึงการเลี้ยงอูฐเป็นสัตว์ใช้งาน และการใช้อูฐเป็นพาหนะในสงครามระหว่างเผ่า
c เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ของอิสราเอลที่กล่าวถึงประกาศก ข้อความตอนนี้เป็นผลงานของนักเขียนจากสำนักเฉลยธรรมบัญญัติ
d ข้อความตอนนี้รวมสองเรื่องเข้าด้วยกัน เรื่องแรกคือพระเจ้าทรงเรียกกิเดโอนให้มาทำหน้าที่ผู้วินิจฉัย ซึ่งจะมีต่อในข้อ 36-40 เรื่องที่สองเล่าถึงการตั้งสักการสถานแห่งหนึ่ง โดยที่พระเจ้าทรงสำแดงพระองค์มาช่วยให้รอดพ้นและให้มนุษย์ถวายคารวกิจแด่พระองค์ที่นั่น คล้ายกับในเรื่องที่พบได้ใน ปฐก น่าสังเกตว่า “ทูตสวรรค์ของพระยาห์เวห์” (ข้อ 11) จะเหลือเพียง “พระยาห์เวห์” ในข้อ 14,16 และ 23 ส่วนในข้อ 22 กิเดโอนคิดว่าพระยาห์เวห์และทูตสวรรค์ของพระองค์เป็นบุคคลเดียวกัน (ดู ปฐก 16:7 เชิงอรรถ c)
e เราไม่ทราบว่าโอฟราห์อยู่ที่ไหน แต่คงจะอยู่ไม่ไกลจากเมืองเชเคม “ต้นโอ๊ก” คงจะเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ (ดู 4:5, 11; 9:37; ยชว 24:26)
f อาหารที่กิเดโอนเตรียมสำหรับทูตสวรรค์ของพระยาห์เวห์ ไม่ว่าจะมีลักษณะเป็นการถวายบูชาหรือไม่ก็ตาม ถูกไฟจากพระเจ้าเผาจนหมดสิ้นจึงกลายเป็นเครื่องเผาบูชา เช่นเดียวกับของถวายของมาโนอาห์ (13:15-20) ก้อนหินที่กิเดโอนวางอาหารนั้นจึงกลายเป็นหินศักดิ์สิทธิ์ถวายแด่พระเจ้า และกิเดโอนได้สร้างแท่นบูชาบนหินก้อนนั้น (ข้อ 24)
g เรื่องเกี่ยวกับสักการสถานเรื่องนี้ดูเหมือนจะเกี่ยวข้องกับสักการสถานแห่งเดียวกันกับที่กล่าวแล้ว แต่มีความแตกต่างกันอย่างมากในฐานะที่คารวกิจแด่พระบาอัลถูกทำลายโดยสิ้นเชิง เพื่อถวายคารวกิจแด่พระยาห์เวห์แทนที่
h ต้นฉบับภาษาฮีบรูว่า “โคผู้ตัวหนึ่งของบิดาของท่านและโคตัวที่สองอายุเจ็ดปี” ดูเหมือนว่าตัวบทภาษาฮีบรูตรงนี้สับสน เพราะกล่าวถึงการถวายบูชาเพียงครั้งเดียว
i ข้อนี้อธิบายความหมายของชื่อที่สองของกิเดโอนแบบชาวบ้าน เพื่อประชดประชันพระบาอัล (ดู 7:1 ฯลฯ) โดยแท้จริงแล้วคำว่า “เยรุบบาอัล” หมายความว่า “ขอพระบาอัลทรงปกป้อง…(ผู้มีชื่อนี้)”
j กิเดโอนเสี่ยงทายขอเครื่องหมายจากพระเจ้าสองครั้งในข้อ 17 พระเจ้าประทานเครื่องหมายสองประการเพื่อรับรองภารกิจของโมเสส (อพย 4:1-7)
