โมเสสอวยพรชาวอิสราเอลแต่ละเผ่า^a

33 ¹ต่อไปนี้เป็นถ้อยคำที่โมเสสผู้รับใช้ของพระเจ้ากล่าวอวยพรชาวอิสราเอล ก่อนที่เขาจะสิ้นชีวิต ²เขาพูดว่า

“พระยาห์เวห์เสด็จจากภูเขาซีนาย^b

มาพบประชากรของพระองค์

เหมือนดวงอาทิตย์ขึ้นจากแคว้นเสอีร์

ส่องแสงจากภูเขาปาราน

พระองค์เสด็จจากเมรีบาห์คาเดช^c

จากทิศใต้จนถึงเชิงเขา

³พระองค์ทรงรักประชากรทุกเผ่า

บรรดาผู้ศักดิ์สิทธิ์ของพระองค์^dอยู่ในพระหัตถ์

เขาทั้งหลายจะกราบลงแทบพระบาท

รับพระวาจาของพระองค์”

⁴โมเสสให้ธรรมบัญญัติแก่เรา^e

เป็นมรดกสำหรับชุมชนของยาโคบ

⁵เมื่อบรรดาหัวหน้าของประชาชนมาชุมนุมกัน

พร้อมกับชาวอิสราเอลทุกเผ่า

เยชูรูนได้มีกษัตริย์องค์หนึ่ง

⁶“ขอให้เผ่ารูเบนดำรงอยู่ อย่าสิ้นสูญ

แม้ผู้คนของเขาจะมีจำนวนน้อย^f”

⁷โมเสสพูดถึงเผ่ายูดาห์ว่า

 “ขอทรงนำเขากลับมาหาประชากรของเขา

มือของเขาจะได้ต่อสู้เพื่อตน

และพระองค์จะทรงช่วยเขาให้ชนะศัตรู”

⁸โมเสสพูดถึงเผ่าเลวีว่า

“โปรดประทานธุมมิมของพระองค์แก่เลวี^g

และโปรดประทานอุริมแก่ผู้จงรักภักดีต่อพระองค์

พระองค์ทรงทดสอบเขาที่มัสสาห์

ทรงโต้เถียงกับเขาที่น้ำเมรีบาห์”

⁹ชนเผ่าเลวีได้กล่าวแก่บิดาและมารดาว่า

“ข้าพเจ้าไม่รู้จักพ่อแม่แล้ว”

เขาไม่รู้จักพี่น้องของตน

และไม่รู้จักลูกของตน

เพื่อปฏิบัติตามพระวาจาของพระองค์

และรักษาพันธสัญญาของพระองค์

¹⁰เขาสั่งสอนกฎเกณฑ์ของพระองค์แก่ยาโคบ

และสอนธรรมบัญญัติแก่อิสราเอล

เขาถวายกำยานเฉพาะพระพักตร์

และเผาเครื่องบูชาบนพระแท่นของพระองค์

¹¹ข้าแต่พระยาห์เวห์ ขอพระองค์ทรงอำนวยพระพรพละกำลังของเขา

ขอให้งานที่เขาทำเป็นที่พอพระทัย

ขอทรงทุบบั้นเอวของผู้ที่มาต่อสู้กับเขา

อย่าให้ศัตรูลุกขึ้นได้อีกเลย

¹²โมเสสพูดถึงเผ่าเบนยามินว่า

 “ขอให้เผ่าเบนยามินที่รักของพระยาห์เวห์

อยู่ใกล้ชิดพระองค์อย่างปลอดภัย

ขอพระองค์ทรงปกป้องเขาไว้ทุกวัน

ประทับอยู่ในบริเวณภูเขาของเผ่าเบนยามิน”^h

¹³โมเสสพูดถึงเผ่าโยเซฟว่า

“ขอให้แผ่นดินของเขาได้รับพระพรจากพระยาห์เวห์

ได้รับน้ำค้างดีที่สุดจากสวรรค์

และได้รับน้ำจากบาดาลที่อยู่เบื้องล่าง

¹⁴ขอให้เขาได้รับผลิตผลดีที่สุดประจำปี

และได้รับสิ่งที่เก็บเกี่ยวได้ทุกๆ เดือน

¹⁵พร้อมกับผลแรกจากภูเขาเก่าแก่

และผลงานดีที่สุดจากเนินเขานิรันดร

¹⁶ผลดีที่สุดที่แผ่นดินผลิตได้อย่างอุดมสมบูรณ์

ขอให้ความโปรดปรานของพระองค์ผู้ประทับที่พุ่มไม้

ลงมาเหนือศีรษะของโยเซฟ

เหนือกระหม่อมเจ้านายของบรรดาพี่น้องⁱ

¹⁷โยเซฟมีเกียรติเหมือนบุตรคนแรก^j

มีพลังเหมือนโค

มีเขาแข็งแรงเหมือนวัวกระทิง

เพื่อใช้ขวิดชนชาติทั้งหลาย

แม้ที่อยู่สุดปลายแผ่นดิน

คนเผ่าเอฟราอิมนับหมื่นเป็นเช่นนี้

คนเผ่ามนัสเสห์นับพันก็เป็นเช่นเดียวกัน”

¹⁸โมเสสพูดถึงเผ่าเศบูลุนว่า^k

“เศบูลุนเอ๋ย จงยินดีเมื่อท่านเดินทางออกไป

อิสสาคาร์เอ๋ย จงยินดีเมื่อท่านอยู่ในกระโจม

¹⁹เผ่าทั้งสองจะเชิญเผ่าอื่นๆ มาที่ภูเขา

และถวายเครื่องบูชาอย่างถูกต้องที่นั่น

เพราะเผ่าทั้งสองได้ดูดความอุดมจากทะเล

และได้ขุมทรัพย์ที่ซ่อนอยู่ในทราย”

²⁰โมเสสพูดถึงเผ่ากาด^lว่า

 “ขอถวายพระพรแด่พระองค์

ผู้ประทานดินแดนกว้างใหญ่แก่กาด

เขาซุ่มหมอบอยู่เหมือนสิงโต

ขม้ำกัดแขนและหัวของเหยื่อ

²¹เขาเลือกแผ่นดินส่วนดีที่สุดมาเป็นของตน

เพราะเห็นว่าที่นั่นมีส่วนสำหรับผู้นำ

เมื่อบรรดาผู้นำประชากรมาชุมนุมกัน

เขาปฏิบัติตามความชอบธรรมของพระยาห์เวห์

และตามข้อกำหนดของพระองค์ต่ออิสราเอล”

²²โมเสสพูดถึงเผ่าดานว่า

“ดานเป็นเหมือนสิงโตหนุ่ม

กระโดดจากป่าแคว้นบาชาน”^m

          ²³โมเสสพูดถึงเผ่านัฟทาลีว่า

“นัฟทาลีอิ่มด้วยพระกรุณา

รับพระพรของพระยาห์เวห์อย่างเต็มเปี่ยม

เขาครอบครองดินแดนติดทะเลสาบลงไปทางใต้”ⁿ

²⁴โมเสสพูดถึงเผ่าอาเชอร์ว่า

“ขอให้อาเชอร์ได้รับพระพรเหนือบรรดาบุตรอื่นๆ ของยาโคบ

ขอให้เป็นที่โปรดปรานในบรรดาพี่น้อง

ให้เขาจุ่มเท้าลงในน้ำมันมะกอกเทศ

²⁵ขอให้ดาลประตูของเขาเป็นเหล็ก

และทองสัมฤทธิ์

กำลังของเขาคงอยู่ตลอดชีวิตของเขา”^o

²⁶ไม่มีพระเจ้าองค์ใดเหมือนพระเจ้าของเยชูรูน

พระองค์เสด็จลงมาจากสวรรค์เพื่อช่วยท่าน

เสด็จมาเหนือก้อนเมฆด้วยพระอานุภาพยิ่งใหญ่

²⁷พระเจ้าทรงเป็นที่ลี้ภัยของท่านตลอดมา

พระกรนิรันดรของพระองค์รองรับท่านอยู่บนแผ่นดิน

พระองค์ทรงขับไล่ศัตรูออกไปต่อหน้าท่าน

และทรงบัญชาให้ทำลายเขา

²⁸อิสราเอลอยู่อย่างปลอดภัย

ไม่มีใครมารบกวนบ่อน้ำของยาโคบ

ในแผ่นดินที่มีข้าวสาลีและเหล้าองุ่น

และท้องฟ้าก็โปรยน้ำค้างลงมา

²⁹อิสราเอลเอ๋ย ท่านมีความสุข

ประชากรที่พระยาห์เวห์ทรงช่วยให้รอดพ้นเอ๋ย

ใครเหมือนท่านบ้าง

พระองค์ทรงเป็นโล่ปกป้องท่าน

ทรงเป็นดาบที่นำชัยชนะมาให้ท่าน^p

บรรดาศัตรูจะพูดถ้อยคำเอาใจท่าน

แต่ท่านจะเหยียบบนหลังของเขา

33 a บทประพันธ์บทนี้ที่เรียกว่า “คำอวยพรของโมเสส” เป็นข้อความที่แทรกเข้ามาใน ฉธบ ระหว่างเรื่องพระเจ้าตรัสล่วงหน้าถึงมรณกรรมของโมเสส กับการพูดถึงมรณกรรมของเขา คำอวยพรนี้จึงเป็นเหมือน “วาจาสุดท้าย” ของโมเสส (เทียบ “คำอวยพรของยาโคบ” ใน ปฐก 49) “คำอวยพรของโมเสส” นี้มีโครงสร้างของบทเพลงสรรเสริญเป็นกรอบ (ข้อ 2-5; 26-29) ภายในกรอบนี้มีการพูดถึงชะตากรรมของเผ่าต่างๆ คำพูดเหล่านี้อาจมีอยู่เป็นเอกเทศก่อนจะถูกนำมาเรียบเรียงไว้ด้วยกันในบทประพันธ์นี้ ซึ่งสะท้อนสถานการณ์ทางประวัติศาสตร์ที่ยากจะกำหนดว่าเกิดขึ้นเมื่อใด และบางทีข้อความที่พูดถึงเผ่าต่างๆ อาจไม่สะท้อนสถานการณ์ทางประวัติศาสตร์ในสมัยเดียวกันก็ได้ และดูเหมือนว่าเผ่าต่างๆ ได้เข้ามายึดครองดินแดนของตนนานพอสมควรแล้ว (โดยเฉพาะเผ่ารูเบนและเผ่าดาน) ไม่มีการพูดถึงเผ่าสิเมโอนเลย เพราะเผ่านี้อาจถูกเผ่ายูดาห์กลืนไปแล้วก็ได้ บทประพันธ์บทนี้ดูเหมือนได้เขียนขึ้นภายหลังบทประพันธ์ใน ปฐก 49 แต่ถ้ามองอีกด้านหนึ่ง ข้อ 7 ดูเหมือนจะสะท้อนสถานการณ์ก่อนรัชสมัยของกษัตริย์ดาวิด แต่ยังอาจสะท้อนการแบ่งแยกอาณาจักรหลังสมัยซาโลมอนก็ได้ด้วย กระนั้นก็ดี เมื่อเปรียบเทียบการพูดถึงเผ่ายูดาห์เพียงสั้นๆ กับคำอวยพรยืดยาวแก่เผ่าของโยเซฟ แสดงให้เห็นว่าผู้เขียนเป็นคนหนึ่งจากเผ่าในอาณาจักรเหนือ (อิสราเอล) บทประพันธ์บทนี้มีลักษณะเป็น “คำอวยพร” มากกว่าบทประพันธ์ใน ปฐก 49 และพูดถึงโมเสสในฐานะ “ประกาศก” (34:10)

^b ข้อนี้เข้าใจยาก พระเจ้าแห่งซีนายเสด็จขึ้นเหมือนกับดวงดาวและติดตามประชากรของพระองค์ไป แคว้นเสอีร์อยู่ทางทิศตะวันออกเป็นดินแดนของชาวเอโดม ปารานเป็นภูเขาในดินแดนเอโดม

^c “จากเมรีบาห์คาเดช” แปลได้อีกว่า “ผู้ศักดิ์สิทธิ์จำนวนนับโกฏิอสงไขย”

^d “บรรดาผู้ศักดิ์สิทธิ์ของพระองค์” ในที่นี้หมายถึงบรรดาบรรพบุรุษของชาวอิสราเอล มีความหมายคล้ายกับสำนวนใน ปฐก 25:8 ตามตัวอักษรว่า “ประชากรของตน”

^e บางคนคิดว่า ข้อนี้เป็นข้อความที่เติมเข้ามาภายหลัง

^f คำอวยพรเผ่ารูเบนไม่มีวลีนำ “โมเสสพูดถึงเผ่ารูเบนว่า” เผ่ารูเบนจะหมดความสำคัญลงในไม่ช้า

^g “โปรดประทานแก่เลวี” ตามต้นฉบับภาษากรีก ไม่มีในต้นฉบับภาษาฮีบรู คำอวยพรของโมเสสที่นี่เน้นหน้าที่สมณะของชนเผ่าเลวี (ธุมมิม อุริม) ต่างกับ “คำอวยพรของยาโคบ” (ปฐก 49:5-7) ซึ่งเน้นสภาพฆราวาสของเผ่าเลวี ซึ่งกระจัดกระจายอยู่ในสมัยที่เผ่าสิเมโอนถูกเผ่ายูดาห์กลืน คำอวยพรของโมเสสนี้พูดถึงลักษณะพิเศษของชนเผ่าเลวีที่ต้องแยกจากเผ่าอื่นๆ และมีหน้าที่สมณะสามประการ คือ ประกาศพระวาจา สั่งสอนประชากร และประกอบศาสนพิธี

^h ต้นฉบับภาษาฮีบรูเข้าใจยาก * “ในบริเวณภูเขา” แปลตามตัวอักษรว่า “ระหว่างบ่าของเขา” อาจหมายถึง สักการสถานของเผ่าเบนยามินที่ชิโลห์ในดินแดนแถบภูเขา (1 ซมอ 1-3) สำนวนนี้ยังพบได้อีกใน ยชว 18

ⁱ ดู ปฐก 49:26 “เจ้านาย” (ภาษาฮีบรู “nazir”) มักจะปล่อยผมเป็นสัญลักษณ์ว่า พระเจ้าทรงเลือกสรรเขา บางคนจึงแปลคำ “nazir” ว่า “ผู้รับเลือกสรร” หรือ “ผู้ปฏิญาณตนแด่พระเจ้า” (ดู กดว 6:1 เชิงอรรถ a)

^j พระคัมภีร์บางตอนดูเหมือนจะให้เกียรติแก่โยเซฟในฐานะบุตรคนแรกด้วย (1 พศด 5:1-2 ดู ปฐก 46:4; 47:29-31) คำอวยพรของโมเสสที่ให้โยเซฟเป็นหัวหน้าเผ่าต่างๆ ในบทนี้ เหมือนกับคำอวยพรของยาโคบแก่ยูดาห์ ใน ปฐก 49 คำอวยพรเอฟราอิมและมนัสเสห์ซึ่งเป็นบุตรของโยเซฟ อาจเป็นข้อความเพิ่มเติมในภายหลัง

^k โมเสสอวยพรเผ่าเศบูลุนและอิสสาคาร์พร้อมกัน เพราะทั้งสองเผ่าอยู่ใกล้กัน มีมารดาคนเดียวกัน ทั้งสองเผ่ามีสักการสถานแห่งเดียวกัน (บนภูเขาทาบอร์) และมีอาชีพเป็นพ่อค้าเหมือนกัน “ดูดความอุดมจากทะเล” หมายความว่า เผ่าทั้งสองค้าขายทางทะเลกับชาวฟีนีเซีย “ขุมทรัพย์ที่ซ่อนอยู่ในทราย” อาจหมายถึงการใช้ทรายผลิตกระจก บางคนเข้าใจว่าหมายถึงหอยชนิดหนึ่งที่ใช้ทำสีย้อมผ้าได้

^l เผ่ากาดแต่เดิมมีเขตแดนติดกับเผ่ารูเบนทางฟากตะวันออกของแม่น้ำจอร์แดน (ดู กดว 32) ในภายหลังได้ขยายอาณาเขตเข้าไปในดินแดนของเผ่ารูเบน (ดู คำกล่าวเกี่ยวกับรูเบน ข้อ 6 ข้างต้น)

^m เผ่าดานได้อพยพจากเขตแดนของตนทางตะวันตกของเผ่าเบนยามิน (ดู ยชว 19:40 เชิงอรรถ k) ไปตั้งถิ่นฐานอยู่ทางเหนือของอิสราเอลที่เมืองลาอิช (แปลว่า “สิงโต”) เชิงภูเขาเฮอร์โมนชายแดนของแคว้นบาชาน (ดู 34:1)

ⁿ ในความเป็นจริง เผ่านัฟทาลีไม่เคยขยายเขตแดนของตนถึงขนาดนี้เลย “ทะเลสาบ” ต้นฉบับว่า “ทะเล”

^o ดินแดนของเผ่าอาเชอร์ตั้งอยู่ริมทะเลเมดิเตอร์เรเนียน แผ่นดินและสภาพอากาศเหมาะสำหรับการปลูกต้นมะกอกเทศ

^p แปลตามตัวอักษรได้ว่า “ดาบของเขาคือความยิ่งใหญ่ของท่าน” คำว่า “ความยิ่งใหญ่” ในความเข้าใจของคนโบราณ หมายถึง “เทพเจ้า”