ค. บทเพลงของโมเสส^a

32 ¹สวรรค์เอ๋ย จงฟังเถิด ข้าพเจ้ากำลังจะพูด

แผ่นดินเอ๋ย จงฟังถ้อยคำจากปากของข้าพเจ้า

²ให้คำสอนของข้าพเจ้าหยดลงดุจเม็ดฝน

และคำปราศรัยของข้าพเจ้าลงมาดุจน้ำค้าง

ดังฝนพรำลงบนต้นหญ้า

ดังสายฝนโปรยลงบนหญ้าอ่อน

³ข้าพเจ้าจะประกาศพระนามพระยาห์เวห์

จงสรรเสริญความยิ่งใหญ่ของพระเจ้าของเราเถิด^b

⁴พระองค์ทรงเป็นศิลา พระราชกิจของพระองค์ก็ดีพร้อม

หนทางทั้งหลายของพระองค์ล้วนเที่ยงธรรม

พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าผู้ซื่อสัตย์

ไม่ทรงหลอกลวง

พระองค์ทรงความเที่ยงธรรมและยุติธรรม

⁵บรรดาลูกดื้อรั้นทำบาปผิดต่อพระองค์

เป็นพงศ์พันธุ์ชั่วร้ายและคดโกง^c

⁶ชนชาติโง่เขลาและเบาปัญญาเอ๋ย

ท่านจะตอบสนองพระยาห์เวห์เช่นนี้หรือ

พระองค์มิใช่พระบิดาผู้ประทานชีวิตแก่ท่านดอกหรือ^d

พระองค์ทรงสร้างท่านและทรงพยุงท่านไว้มิใช่หรือ

⁷จงระลึกถึงวันในอดีต

จงคำนึงถึงปีที่ผ่านมาหลายยุคสมัย

จงถามบิดาของท่าน และเขาจะบอกให้ท่านรู้

จงถามบรรดาผู้อาวุโสของท่าน และเขาจะเล่าให้ท่านฟัง

⁸เมื่อพระผู้สูงสุดทรงแบ่งแผ่นดินให้เป็นมรดกแก่ชนชาติต่างๆ

เมื่อทรงแบ่งมนุษยชาติให้แยกย้ายกันไป

พระองค์ทรงกำหนดเขตแดนให้ชนชาติทั้งหลาย

ตามจำนวนบุตรของพระเจ้า^e

⁹แต่พระยาห์เวห์ทรงสงวนประชากรอิสราเอลไว้เป็นของพระองค์

ทรงทำให้ยาโคบเป็นส่วนมรดกของพระองค์

¹⁰พระองค์ทรงพบเขาในถิ่นทุรกันดาร

ในที่รกร้างที่มีแต่เสียงลมเหมือนเสียงสุนัขหอน

พระองค์ทรงโอบล้อมและทรงดูแลเขา

ทรงปกป้องเขาไว้ดั่งแก้วตาของพระองค์

¹¹ดังนกอินทรีที่สอนลูกในรังให้บิน

บินร่อนอยู่เหนือลูกน้อยของมัน

พระองค์ทรงกางปีกรองรับเขาไว้

ให้เกาะอยู่บนปีกของพระองค์

¹²พระยาห์เวห์พระองค์เดียวทรงนำเขา

ไม่มีพระเจ้าอื่นใดอยู่กับเขา

¹³พระองค์ทรงนำเขาขึ้นสู่ที่สูงของแผ่นดิน

ประทานผลิตผลจากทุ่งนาเลี้ยงดูเขา

ทรงให้เขาดูดน้ำผึ้งจากก้อนหิน

และเก็บมะกอกเทศจากดินแข็งดุจหิน

มาทำน้ำมันมะกอกเทศ

¹⁴พระองค์ประทานนมเปรี้ยวจากฝูงโค

น้ำนมจากฝูงแพะแกะ

ประทานเนื้อลูกแกะอ้วนพี

เนื้อแกะแห่งบาชานและเนื้อแพะ

รวมทั้งแป้งสาลีอย่างดี

และเหล้าองุ่นแดงที่ท่านดื่ม

¹⁵ยาโคบได้กินจนอิ่ม^f

เยชูรูนอ้วนพีขึ้นแล้วพยศ^g

ใช่แล้ว ท่านกินอิ่ม อ้วนท้วน มีแต่ไขมัน

เขาละทิ้งพระเจ้าผู้ทรงสร้างเขามา

ลบหลู่ศิลาซึ่งเป็นความรอดพ้นของเขา

¹⁶เขาไปนมัสการเทพเจ้าอื่น ทำให้พระองค์ทรงหึงหวง

ไปกราบไหว้รูปเคารพน่ารังเกียจ ทำให้พระองค์ทรงพระพิโรธ

¹⁷เขาถวายบูชาแก่จิตชั่วร้าย ซึ่งไม่ใช่พระเจ้า

ถวายบูชาแก่เทพเจ้าที่เขาไม่เคยรู้จัก

เป็นเทพเจ้าองค์ใหม่ที่เพิ่งเกิด

ซึ่งบรรพบุรุษไม่เคยยำเกรง

¹⁸ท่านไม่ใส่ใจศิลาที่ให้กำเนิดท่าน

ท่านลืมพระเจ้าที่ทำให้ท่านเกิดมา

¹⁹พระยาห์เวห์ทรงเห็นและทรงรังเกียจ

ทรงพระพิโรธบุตรชายหญิงของพระองค์

²⁰พระองค์ตรัสว่า “เราจะไม่ให้เขาเห็นหน้าเรา

เราจะคอยดูว่าจะเกิดอะไรขึ้นกับเขา

เขาเป็นพงศ์พันธุ์ที่โลเล

เป็นบุตรที่ไม่ซื่อสัตย์

²¹เขาไปนมัสการสิ่งที่ไม่ใช่พระเจ้า ทำให้เราหึงหวง

เขาไปกราบไหว้รูปเคารพไร้ค่า ทำให้เราโกรธ

เราจะรักประชากรที่ไม่ใช่ของเรา ทำให้เขาหึงหวง

จะใช้ชนชาติที่โง่เขลา ทำให้เขาโกรธ^h

²²ความโกรธของเราลุกเป็นไฟ

เผาผลาญจนถึงขุมแดนผู้ตาย

ทำลายแผ่นดินและผลิตผลในนั้น

ลุกไหม้รากฐานของภูเขา

²³เราจะสุมภัยพิบัติไว้เหนือเขาทั้งหลาย

เราจะยิงลูกธนูจนหมดแล่ง

²⁴เขาจะหมดแรงเพราะความหิว

ทรุดโทรมเพราะไข้และโรคระบาดร้ายแรง

เราจะส่งสัตว์ป่ามากัดกินเขา

และส่งงูพิษที่เลื้อยในผงคลีมาฆ่าเขา

²⁵ในกลางแจ้ง ดาบจะฆ่าบุตรของเขา

ในบ้าน ความสยดสยองจะครองอยู่

ทุกคนจะต้องตาย ทั้งชายหนุ่มและหญิงสาว

ทั้งทารกและคนชรา

²⁶เราพูดว่า “เราตั้งใจจะทำลายล้างเขา

และจะลบชื่อของเขาจากความทรงจำของมนุษย์

²⁷แต่เรากลัวว่าศัตรูจะเยาะเย้ยเรา

เกรงว่าศัตรูจะเข้าใจผิด

พูดว่า “พวกเรามีชัยชนะเพราะพลังของพวกเรา

พระยาห์เวห์ไม่ทรงกระทำอะไรเลย”

²⁸ผู้คิดเช่นนี้เป็นชาติที่โง่เขลา

เขาไม่เข้าใจอะไรเลย

²⁹ถ้าเขาฉลาด ก็คงจะเข้าใจ

เขาคงจะรู้ชะตากรรมของตนⁱ

³⁰เป็นไปได้อย่างไร ที่คนเดียวจะขับไล่คนนับพัน

หรือคนสองคนจะขับไล่คนนับหมื่น

ถ้าไม่ใช่เพราะเราซึ่งเป็นศิลาได้ขายอิสราเอล

เราซึ่งเป็นพระยาห์เวห์มอบเขาแก่ศัตรู

³¹บรรดาศัตรูน่าจะเข้าใจว่า

พระที่ปกป้องเขาไม่เหมือนเราซึ่งเป็นศิลาแห่งอิสราเอล

³²เถาองุ่นของเขามาจากตอแห่งโสโดม

มาจากสวนแห่งโกโมราห์

ผลองุ่นของเขามีพิษ

พวงองุ่นมีรสขม

³³เหล้าองุ่นของเขาเหมือนพิษของงู

เป็นพิษร้ายแรงของงูเห่า

³⁴เราจะเก็บเรื่องนี้ไว้ในความทรงจำ^jของเรา

จะประทับตราไว้ในคลังสมบัติของเรา

³⁵การแก้แค้นและการลงโทษเป็นของเรา^k

เมื่อเท้าของศัตรูจะลื่นพลาด

วันแห่งหายนะของเขาอยู่ใกล้แล้ว

ชะตากรรม^lกำลังรีบเข้ามาหาเขา

³⁶พระยาห์เวห์จะประทานความยุติธรรมแก่ประชากรของพระองค์

จะทรงพระเมตตาต่อผู้รับใช้ของพระองค์

เมื่อทอดพระเนตรเห็นว่าเขาทั้งหลายหมดแรง

ไม่มีใครเหลือทั้งทาสและผู้เป็นอิสระ

³⁷แล้วพระองค์จะตรัสว่า “เทพเจ้าของท่านอยู่ไหน”

“ศิลาที่ท่านเข้าหลบภัยได้นั้นอยู่ที่ไหน”

³⁸“บรรดาเทพเจ้าที่กินไขมันของเครื่องบูชาของท่าน

และดื่มเหล้าองุ่นที่ท่านเทถวายอยู่ที่ไหน”

ให้เทพเจ้าเหล่านี้ลุกขึ้นมาช่วยท่านทั้งหลาย

เป็นศิลาที่ท่านสามารถเข้าหลบภัยได้

³⁹บัดนี้ ท่านทั้งหลายต้องยอมรับว่าเราเพียงผู้เดียวคือผู้เป็น

นอกจากเรา ไม่มีเทพเจ้าอื่นใด

เราฆ่าให้ตาย และประทานชีวิต

เราทำให้บาดเจ็บ และรักษาให้หาย

ไม่มีผู้ใดจะช่วยให้พ้นจากมือของเราได้

          ⁴⁰เราชูมือขึ้นสู่สวรรค์

สาบานว่า เรามีชีวิตอยู่เป็นนิจฉันใด

⁴¹เราลับดาบวาววับของเรา

มือถือดาบพร้อมจะพิพากษา

เราจะลงโทษศัตรูของเรา

และตอบแทนผู้ที่เกลียดชังเราฉันนั้น

⁴²เราจะให้ลูกธนูของเราเมาโลหิต

จากเลือดของผู้ที่ถูกฆ่าและของเชลย

จะให้ดาบของเรากินเนื้อ

จากศีรษะบรรดาผู้นำของศัตรู

^43mสวรรค์เอ๋ย จงยินดีกับพระยาห์เวห์เถิด

บุตรทั้งหลายของพระเจ้าเอ๋ย จงนมัสการพระองค์เถิด

ประชาชาติทั้งหลายเอ๋ย จงยินดีกับประชากรของพระองค์

ทูตของพระเจ้า จงประกาศพระอานุภาพของพระองค์

เพราะพระองค์จะทรงแก้แค้นแทนโลหิตของบรรดาผู้รับใช้พระองค์

พระองค์จะทรงลงโทษศัตรู

จะทรงโต้ตอบผู้ที่เกลียดชังพระองค์

จะทรงชำระแผ่นดินของประชากรของพระองค์ให้บริสุทธิ์ⁿ

          ⁴⁴โมเสสพร้อมกับโยชูวา^oบุตรของนูนออกมาต่อหน้าประชากร และประกาศถ้อยคำทั้งหมดของเพลงบทนี้แก่ชาวอิสราเอล

ธรรมบัญญัติ บ่อเกิดแห่งชีวิต^p

⁴⁵เมื่อโมเสสประกาศถ้อยคำทั้งหมดนี้ให้ชาวอิสราเอลฟังจบแล้ว ⁴⁶ก็พูดว่า “จงจดจำถ้อยคำทั้งหมดที่ข้าพเจ้าประกาศเป็นพยานต่อหน้าท่านในวันนี้ ท่านจะต้องสั่งสอนลูกหลานให้ปฏิบัติตามพระบัญชาทุกคำของธรรมบัญญัตินี้อย่างเคร่งครัด ⁴⁷ธรรมบัญญัตินี้ไม่ใช่ถ้อยคำเหลวไหล ไร้ความหมาย แต่เป็นชีวิตจิตใจของท่านทั้งหลาย ถ้าปฏิบัติตาม ท่านจะมีชีวิตยืนนานในแผ่นดินที่ท่านกำลังข้ามแม่น้ำจอร์แดนไปครอบครอง”

พระเจ้าตรัสถึงความตายของโมเสส^q

⁴⁸วันเดียวกันนั้นพระยาห์เวห์ตรัสกับโมเสสว่า ⁴⁹“จงไปที่เทือกเขาอาบาริม ในแผ่นดินโมอับ ตรงข้ามกับเมืองเยรีโค จงขึ้นไปบนยอดเขาเนโบ แล้วมองดูแผ่นดินคานาอันที่เราจะมอบให้เป็นกรรมสิทธิ์ของชาวอิสราเอล ⁵⁰ท่านจะตายบนภูเขาที่ท่านขึ้นมานี้ และไปอยู่ร่วมกับบรรพบุรุษของท่าน เหมือนกับที่อาโรนพี่ชายของท่านตายบนภูเขาโฮร์ และไปอยู่รวมกับบรรพบุรุษของเขา ⁵¹เพราะท่านทั้งสองคนไม่ซื่อสัตย์ต่อเราในหมู่ชาวอิสราเอลที่บ่อน้ำเมรีบาห์คาเดชในถิ่นทุรกันดารศิน ท่านไม่ได้รับรู้ความศักดิ์สิทธิ์ของเราต่อชาวอิสราเอลทั้งปวง ⁵²แผ่นดินที่เราจะให้แก่ชาวอิสราเอลนั้น ท่านจะเห็นแต่ไกล แต่จะไม่ได้เข้าไป”

32 a บทเพลงยิ่งใหญ่ของโมเสสเฉลิมฉลองพระอานุภาพเด่นเฉพาะของพระยาห์เวห์พระเจ้าแห่งอิสราเอล พระเจ้าเที่ยงแท้แต่พระองค์เดียว โครงสร้างของบทเพลงมีดังนี้ (1) อารัมภบทซึ่งมีลีลาแบบวรรณกรรมปรีชาญาณ (ข้อ 1-2) (2) ประกาศกิจการยิ่งใหญ่ของพระเจ้า (ข้อ 3-7) (3) ความเอาใจใส่ของพระองค์ต่ออิสราเอล (ข้อ 8-14) (4) ตรงข้ามกับการกบฏของประชากร (ข้อ 15-19) (5) พระองค์จึงต้องตัดสินลงโทษ (ข้อ 19-25) (6) แต่พระองค์จะไม่ทรงทอดทิ้งอิสราเอลไว้ในเงื้อมมือของศัตรู (ข้อ 26-35) (7) แต่จะทรงมาช่วยเหลือประชากรของพระองค์ (ข้อ 36-42) (8) ข้อ 43 เป็นบทสรรเสริญลงท้าย เพลงบทนี้น่าจะมีอยู่แล้วก่อนที่จะนำมารวมเข้าใน ฉธบ เป็นการยากที่จะกำหนดว่าเพลงบทนี้เขียนขึ้นเมื่อใด รายละเอียดโบราณบางประการทำให้นักวิชาการพระคัมภีร์คิดว่าน่าจะเขียนขึ้นในสมัยแรก เมื่อผู้กดขี่อิสราเอลคือชาวฟีลิสเตีย (ศตวรรษที่ 11 ก่อนคริสตกาล) แต่ก็ยังมีรายละเอียดคล้ายคลึงกับในเพลงสดุดีและหนังสือบรรดาประกาศก โดยเฉพาะอิสยาห์ที่สอง และ ยรม ทำให้นักวิชาการคิดว่าบทเพลงนี้เขียนขึ้นในภายหลัง เมื่อผู้กดขี่ชาวอิสราเอล คือ ชาวบาบิโลน (ศตวรรษที่ 6 ก่อนคริสตกาล)

^b ข้อ 1-3 เป็นคำเชิญชวนสิ่งสร้างทั้งมวลให้สรรเสริญพระเจ้า

^c ต้นฉบับภาษาฮีบรูไม่ชัดเจน แปลโดยคาดคะเน โดยแท้จริงแล้ว อิสราเอลเป็นบุตรของพระเจ้า แต่เพราะได้ทำชั่วจึงทำตนเป็นลูกดื้อรั้น

^d ตั้งแต่ข้อนี้จะเป็นบทสรุปประวัติศาสตร์แห่งความรอดพ้น ดู สดด 78 และ 105 ด้วย

^e “บุตรของพระเจ้า” แปลตามต้นฉบับภาษาฮีบรูบางฉบับ และต้นฉบับภาษากรีก แต่ต้นฉบับภาษาฮีบรูส่วนใหญ่ว่า “บุตรของอิสราเอล” “บุตรของพระเจ้า” หมายถึง ทูตสวรรค์ (โยบ 1:6 เชิงอรรถ f) ข้าบริพารของพระเจ้า (ข้อ 43 และ สดด 29:1; 82:1; 89:6 ดู ทบต 5:4 เชิงอรรถ b) “ทูตสวรรค์” ในที่นี้หมายถึงทูตสวรรค์ซึ่งดูแลแต่ละชาติ (ดู ดนล 10:13 เชิงอรรถ b) ถึงกระนั้นพระยาห์เวห์ทรงสงวนอิสราเอลไว้สำหรับพระองค์ เป็นประชากรที่ทรงเลือกสรร (ดู ฉธบ 7:6 เชิงอรรถ d)

^f แปลตามต้นฉบับภาษากรีกและต้นฉบับของชาวสะมาริตัน บรรทัดนี้ไม่มีในต้นฉบับภาษาฮีบรู

^g “เยชูรูน” เป็นอีกชื่อหนึ่งที่ใช้เรียกอิสราเอล (ที่นี่ และ 33:5, 26) เราไม่รู้ความหมายแท้จริงของคำนี้ บางคนคิดว่ามาจากคำ shor (โค) เพราะโคเมื่อถูกขุนอ้วนพีแล้วมักดื้อด้าน

^h พระยาห์เวห์ไม่ทรงเลือกประชากรใหม่แทนอิสราเอล แต่ทรงลงโทษอิสราเอลโดยใช้ชนชาติหนึ่งซึ่งพระองค์ไม่ประทานปรีชาญาณให้ ชนชาตินี้อาจหมายถึงชาวฟีลิสเตียหรือชาวบาบิโลน

ⁱ ต้นฉบับภาษากรีกว่า “เขาจะรับสิ่งนั้นในอนาคต”

^j สิ่งที่พระยาห์เวห์ทรงเก็บไว้เป็นความลับ คือ การที่ทรงช่วยอิสราเอล “เขา” หมายถึง อิสราเอลที่พระเจ้ายังคงรักษาไว้เป็นของพระองค์ บทเพลงที่จุดนี้พูดถึงการช่วยให้รอดพ้นและทรงลงโทษศัตรูของอิสราเอล (ดู อสย 14; 47; 51 และ คำทำนายกล่าวโทษนานาชาติของประกาศกเยเรมีย์และเอเสเคียล)

^k ในข้อนี้ถ้อยคำที่บรรดาประกาศกมักใช้ตักเตือนอิสราเอล เช่น การแก้แค้น การลงโทษ หายนะ ฯลฯ ถูกนำมาใช้กับศัตรูของอิสราเอล (ดู อสย 10:3; ยรม 18:17)

^l “ชะตากรรม” แปลตามตัวอักษรได้ว่า “สิ่งที่เตรียมไว้สำหรับเขา”

^m ข้อนี้แปลตามต้นฉบับภาษากรีก ส่วนต้นฉบับภาษาฮีบรูมีว่า “ประชาชาติทั้งหลายเอ๋ย จงสรรเสริญประชากรของพระองค์ เพราะพระองค์จะทรงแก้แค้นโลหิตของบรรดาผู้รับใช้ของพระองค์ พระองค์จะทรงลงโทษศัตรูและประชากรของพระองค์ จะชำระแผ่นดินของพระองค์ให้บริสุทธิ์” สำหรับวลีที่ว่า “บุตรทั้งหลายของพระเจ้า” ดู ข้อ 8 เชิงอรรถ e

ⁿ แปลตามตัวอักษรว่า “จะกระทำพิธีชดเชยสำหรับ” เป็นวลีที่มักใช้ในหนังสือพิธีต่างๆ (อพย 25:17 เชิงอรรถ h)

^o “โยชูวา” ภาษาฮีบรูว่า “โฮเชยา” (เขาช่วยให้รอด) ซึ่งเป็นชื่อเดิมของเขาก่อนที่โมเสสเปลี่ยนเป็น “โยชูวา” (พระยาห์เวห์ทรงช่วยให้รอดพ้น) ดู กดว 13:16

^p ข้อความนี้ต่อเนื่องจาก 31:27 เพราะพูดถึงถ้อยคำของธรรมบัญญัติ (ข้อ 46, 47 ) ไม่ใช้ถ้อยคำของบทเพลง ข้อความในข้อ 44 จะต่อในข้อ 48

^q ข้อความนี้ (ข้อ 48-52) มาจากตำนานสงฆ์ เป็นการพูดซ้ำถึงเรื่องใน กดว 27:12-14