บทเรียนจากไหแตกa
19 1พระยาห์เวห์ตรัสดังนี้แก่ประกาศกเยเรมีย์ว่า “จงไปซื้อไหดินเผามาใบหนึ่ง และนำbผู้อาวุโสบางคนของประชากรกับสมณะผู้อาวุโสบางคนไปด้วย 2จงออกไปที่หุบเขาเบนฮินโนม ตรงทางเข้าประตูกองเศษดินเผาc จงประกาศถ้อยคำที่เราจะบอกท่าน 3ท่านจงพูดว่า ‘บรรดากษัตริย์แห่งยูดาห์และผู้อาศัยอยู่ในกรุงเยรูซาเล็ม จงฟังพระวาจาของพระยาห์เวห์เถิด พระยาห์เวห์จอมจักรวาล พระเจ้าแห่งอิสราเอลตรัสดังนี้ว่า ดูซิ เรากำลังนำหายนะมายังสถานที่นี้ เป็นหายนะที่หูของทุกคนที่ได้ยินจะอื้อไป 4เพราะเขาทั้งหลายได้ละทิ้งเรา และใช้สถานที่นี้เผากำยานถวายเทพเจ้าอื่น ซึ่งเขาเอง บรรพบุรุษ พร้อมกับบรรดากษัตริย์แห่งยูดาห์ไม่เคยรู้จัก เขายังทำให้โลหิตของผู้บริสุทธิ์ไหลเต็มสถานที่นี้ 5เขาได้สร้างสักการสถานบนที่สูงถวายพระบาอัล เพื่อเผาบุตรของตนเป็นเครื่องเผาบูชาแด่พระบาอัล เราไม่เคยสั่ง ไม่เคยพูด หรือแม้แต่จะคิดถึงการกระทำเช่นนี้เลย 6ดังนั้น วันเวลาจะมาถึง พระยาห์เวห์ตรัส เมื่อจะไม่มีใครเรียกชื่อสถานที่นี้ว่า “โทเฟท” หรือ “หุบเขาฮินโนม” อีก แต่จะเรียกว่า “หุบเขาการฆ่าหมู่” 7ในสถานที่นี้ เราจะทำให้แผนการของยูดาห์และกรุงเยรูซาเล็มล้มเหลวd และจะทำให้เขาล้มลงด้วยดาบต่อหน้าศัตรู และด้วยมือของผู้ที่มุ่งจะทำลายชีวิตของเขา เราจะให้ศพของเขาเป็นอาหารของนกในอากาศและของสัตว์บนแผ่นดิน 8เราจะทำให้เมืองนี้เป็นสถานที่ร้างน่าหวาดกลัว น่าเยาะเย้ย ทุกคนที่ผ่านไปจะประหลาดใจ และเมื่อเห็นการถูกทำลายเช่นนี้ก็จะส่งเสียงแสดงความหวาดกลัว 9เราจะทำให้เขาต้องกินเนื้อบุตรชายบุตรหญิงของตน แต่ละคนจะกินเนื้อของเพื่อน เมื่อศัตรูและผู้ที่มุ่งทำลายชีวิตของเขาจะมาล้อมเมือง ทำให้เขาต้องรับความทุกข์อย่างแสนสาหัสเพราะขาดแคลนอาหาร’”
10“แล้วท่านจงทุบไหใบนั้นให้แตกต่อหน้าคนที่ไปกับท่าน 11ท่านจงบอกเขาว่า ‘พระยาห์เวห์จอมจักรวาลตรัสดังนี้ เราจะทำให้ประชากรและชาวเมืองนี้แตกเหมือนกับคนที่ทำให้ไหดินเผาแตกจนซ่อมแซมไม่ได้
เขาจะฝังศพแม้ที่โทเฟท เพราะจะไม่มีที่อื่นอีกให้ฝังศพ 12เราจะทำเช่นนี้กับสถานที่นี้และกับผู้อาศัยอยู่ในเมืองนี้ พระยาห์เวห์ตรัส ทำให้เมืองนี้เป็นเหมือนโทเฟท 13บ้านเรือนของกรุงเยรูซาเล็มและวังต่างๆ ของบรรดากษัตริย์แห่งยูดาห์จะเป็นมลทินeเหมือนสถานที่โทเฟท คือบ้านทุกหลังที่บนหลังคาเขาเผากำยานถวายแด่ดวงดาวในท้องฟ้า และเทเครื่องดื่มถวายแด่เทพเจ้าอื่น’”
14เมื่อประกาศกเยเรมีย์กลับมาจากโทเฟท ที่พระยาห์เวห์ทรงสั่งให้เขาไปประกาศพระวาจา เขาก็มายืนอยู่ในลานพระวิหารของพระยาห์เวห์ และบอกประชาชนทั้งปวงว่า “พระยาห์เวห์จอมจักรวาล พระเจ้าแห่งอิสราเอลตรัสว่า ดูซิ เราจะนำสิ่งเลวร้ายทั้งหมดที่เราได้บอกให้เกิดขึ้นกับเมืองนี้และแก่บรรดาเมืองบริวารทั้งหลาย เพราะเขาได้ดื้อรั้นไม่ยอมฟังถ้อยคำของเรา”
19 a ข้อความตอนนี้ดูเหมือนจะมีหลายเรื่องผสมกัน ประกอบด้วย (1) การกระทำเป็นสัญลักษณ์ที่เกิดขึ้นต่อหน้าพยานบางคนที่หน้าประตู “เศษดินเผา” และต่อมาจะได้รับคำอธิบายในบริเวณพระวิหาร ทำให้ปัชคูร์สมณะหัวหน้ายามของพระวิหารไม่พอใจ (19:1, 2ขค,10-11ก, 14-15; 20:1-6) เหตุการณ์นี้น่าจะเกิดขึ้นราวปี 605 ก่อน ค.ศ. ก่อนเหตุการณ์ที่มีเล่าในบทที่ 36 (2) คำปราศรัยของประกาศกที่โทเฟทต่อบรรดากษัตริย์แห่งยูดาห์และผู้อาศัยในกรุงเยรูซาเล็ม (19:2ก, 3-9, 11ข-13) คำปราศรัยนี้ซ้ำความคิดเดิมๆ ของประกาศกเยเรมีย์ แต่ก็มีความหมายใหม่ขึ้นมาในรัชสมัยของกษัตริย์เยโฮยาคิม คำปราศรัยนี้กล่าวย้อนถึงเรื่องในข้อ 7
b “ตรัสแก่ประกาศกเยเรมีย์” แปลโดยคาดคะเน ต้นฉบับภาษากรีกว่า “แก่ข้าพเจ้า” ต้นฉบับภาษาฮีบรูไม่มีวลีนี้ *** “และ(จง)นำ...ไปด้วย” ตามสำนวนแปลโบราณภาษาซีเรียค และสำนวนแปลโบราณภาษาอาราเมอิก (Targum) ต้นฉบับภาษาฮีบรูไม่มีวลีนี้
c เราบอกไม่ได้ว่าประตู “กองเศษดินเผา” หรือ “เศษหม้อดิน” นี้อยู่ตรงไหนแน่ ถ้อยคำที่บอกจุดหมาย (“หุบเขาเบนฮินโนม”) ชวนให้คิดว่าประตูนี้น่าจะอยู่ทางตะวันออกของ “ประตูกองขยะ” และอาจอยู่ไม่ไกลจากอุทยานของกษัตริย์ (ดู 39:4) แต่บางคนคิดว่า “ประตูกองเศษดินเผา” และ “ประตูกองขยะ” เป็นชื่อสองชื่อของประตูเดียวกัน
d “ล้มเหลว” เป็นการเล่นคำในภาษาฮีบรูของคำ “baqaq” (=ทำให้ล้มเหลว ว่างเปล่า) กับคำ “baqbuq” (=ไห)
e “เป็นมลทิน” เนื่องมาจากศพที่ฝังอยู่ที่นั่น (ดู ลนต 21:17ฯ; 26:30)
