กำเนิดของอิสอัคa
21 1พระยาห์เวห์โปรดนางซาราห์ดังที่ตรัสไว้ และทรงกระทำกับนางซาราห์ตามที่ทรงสัญญาไว้ 2นางซาราห์ตั้งครรภ์ และให้กำเนิดบุตรชายแก่อับราฮัมเมื่อเขาชราแล้ว ตามเวลาที่พระเจ้าทรงกำหนดไว้ 3อับราฮัมตั้งชื่อบุตรที่นางซาราห์คลอดนั้นว่าอิสอัค 4อับราฮัมให้อิสอัคบุตรชายเข้าสุหนัตเมื่อเขาอายุแปดวัน ตามที่พระเจ้าทรงบัญชาไว้ 5อับราฮัมมีอายุหนึ่งร้อยปีเมื่ออิสอัคเกิด 6นางซาราห์พูดว่า
“พระเจ้าโปรดให้ข้าพเจ้าหัวเราะได้
ทุกคนที่ได้ยินเรื่องนี้จะพลอยหัวเราะbกับข้าพเจ้าด้วย”
7นางยังพูดต่อไปว่า
“ใครหนอจะบอกอับราฮัมว่า
นางซาราห์จะมีน้ำนมเลี้ยงบุตร
ถึงกระนั้น ข้าพเจ้าได้คลอดบุตรชายให้เขา
เมื่อเขาชราแล้ว”
นางฮาการ์และอิชมาเอลc
8อิสอัคเติบโตขึ้นและหย่านม อับราฮัมจัดงานเลี้ยงใหญ่ในวันที่อิสอัคหย่านม 9วันหนึ่ง นางซาราห์เห็นบุตรชายที่นางฮาการ์หญิงชาวอียิปต์คลอดแก่อับราฮัมกำลังเล่นdอยู่กับอิสอัคบุตรของตน 10นางจึงบอกอับราฮัมว่า “จงไล่นางทาสนี้กับบุตรของนางออกไป เพราะบุตรของนางทาสจะต้องไม่ได้รับส่วนแบ่งในมรดกร่วมกับอิสอัคบุตรของฉัน” 11ถ้อยคำเช่นนี้ทำให้อับราฮัมกลุ้มใจมาก เพราะบุตรของทาสหญิงก็เป็นบุตรของเขาด้วย 12พระเจ้าตรัสกับอับราฮัมว่า “อย่ากลุ้มใจเพราะเด็กและทาสหญิงของท่านเลย จงทำตามที่นางซาราห์บอกเถิด เพราะลูกหลานจะมีชื่อของท่านโดยทางอิสอัค 13เราจะทำให้บุตรของทาสหญิงเป็นชนชาติใหญ่ด้วย เพราะเขาก็เป็นบุตรของท่านเช่นเดียวกัน” 14เช้าตรู่วันรุ่งขึ้น อับราฮัมนำอาหารและถุงหนังใส่น้ำวางบนบ่าของนางฮาการ์ มอบบุตรชายแก่นาง แล้วส่งนางออกไป
นางออกเดินทางเร่ร่อนไปในถิ่นทุรกันดารเบเออร์เชบา 15เมื่อน้ำในถุงหนังหมด นางปล่อยบุตรไว้ใต้พุ่มไม้ 16แล้วเดินไปนั่งอยู่ห่างๆ ระยะประมาณหนึ่งร้อยเมตร คิดในใจว่า “ฉันไม่อยากเห็นลูกตาย” ขณะที่นางนั่งอยู่ใกล้ๆ นั้น นางก็เริ่มร้องไห้
17พระเจ้าทรงได้ยินเสียงเด็กร้อง ทูตสวรรค์ของพระเจ้าจากสวรรค์เรียกนางฮาการ์ว่า “ฮาการ์เอ๋ย ท่านเป็นอะไรไป อย่ากลัวเลย เพราะพระเจ้าทรงได้ยินeเสียงเด็กร้องจากที่ที่เขาอยู่แล้ว 18จงลุกขึ้น ไปอุ้มเด็กมาและดูแลเขาไว้ให้ดีเถิด เพราะเราจะทำให้เขาเป็นชนชาติใหญ่” 19แล้วพระเจ้าทรงบันดาลให้นางเห็นบ่อน้ำ นางจึงเดินไปตักน้ำใส่ถุงจนเต็มนำมาให้เด็กดื่ม
20พระเจ้าสถิตกับเด็กนั้น เขาเจริญเติบโตขึ้นและอาศัยอยู่ในถิ่นทุรกันดาร เป็นนายพรานที่ชำนาญ 21เขาอาศัยอยู่ในถิ่นทุรกันดารปาราน และมารดาของเขาหาหญิงชาวอียิปต์คนหนึ่งให้เป็นภรรยา
อับราฮัมกับอาบีเมเลคที่เบเออร์เชบาf
22ในเวลานั้น กษัตริย์อาบีเมเลคเสด็จมาพร้อมกับฟีโคลผู้บัญชาการกองทัพ ตรัสกับอับราฮัมว่า “พระเจ้าสถิตกับท่าน ไม่ว่าท่านจะทำสิ่งใด 23ฉะนั้น จงสาบานกับข้าพเจ้าเฉพาะพระพักตร์พระเจ้าว่า ท่านจะไม่ทรยศต่อข้าพเจ้าและบุตรหลานทั้งในปัจจุบันและอนาคต เราซื่อสัตย์ต่อท่านฉันใด ท่านจงให้สัญญาว่า ท่านจะซื่อสัตย์ต่อเราและต่อแผ่นดินที่ท่านอาศัยอยู่ฉันนั้น” 24อับราฮัมตอบว่า “ข้าพเจ้าขอสาบาน”
25แต่อับราฮัมตำหนิอาบีเมเลคเรื่องบ่อน้ำที่ผู้รับใช้ของอาบีเมเลคยึดไป 26อาบีเมเลคตรัสว่า “เราไม่รู้เลยว่าใครทำเช่นนี้ ท่านก็ไม่ได้มาบอกเรา นี่เป็นครั้งแรกที่เราได้ยินเรื่องนี้” 27แล้วอับราฮัมนำแพะแกะ และโคมาถวายแด่อาบีเมเลค ทั้งสองคนทำพันธสัญญาต่อกัน 28อับราฮัมแยกลูกแกะเจ็ดตัวออกมาจากฝูง 29อาบีเมเลคตรัสถามอับราฮัมว่า “ทำไมท่านจึงแยกลูกแกะเจ็ดตัวเหล่านี้ไว้ต่างหาก” 30อับราฮัมทูลตอบว่า “ขอพระองค์ทรงรับลูกแกะเจ็ดตัวนี้จากข้าพเจ้าไว้เป็นหลักฐานว่า ข้าพเจ้าได้ขุดบ่อน้ำนี้” 31เพราะเหตุนี้ สถานที่นั้นจึงมีชื่อว่าเบเออร์เชบา เพราะคนทั้งสองสาบานต่อกันที่นั่น
32หลังจากได้ทำพันธสัญญาที่เบเออร์เชบาแล้ว อาบีเมเลคก็เสด็จกลับไปยังดินแดนของชาวฟีลิสเตียพร้อมกับฟีโคลผู้บัญชาการกองทัพ 33แล้วอับราฮัมก็ปลูกต้นทามาริสก์ต้นหนึ่งไว้ที่เบเออร์เชบา และที่นั่นเขาขานพระนามพระยาห์เวห์ พระเจ้าผู้ทรงพระชนม์อยู่ตลอดไป 34อับราฮัมอาศัยอยู่ในดินแดนของชาวฟีลิสเตียเป็นเวลานาน
21 a ข้อความในข้อ 1-7 เป็นการรวมตำนานทั้งสามไว้ด้วยกัน ข้อ 1ก, 2ก, 7 เล่าเรื่องต่อจาก 18:15 และมาจากตำนานยาห์วิสต์ ข้อ 2ข-5 เล่าเรื่องต่อจาก 17:21 และมาจากตำนานสงฆ์ ส่วนข้อ 1ข, 6 มาจากตำนานเอโลฮิสต์
b “หัวเราะ” เป็นการเล่นคำกับชื่อของอิสอัคเช่นเดียวกัน (ดู 17:17 เชิงอรรถ f) แต่ที่นี่การหัวเราะเป็นการแสดงออกถึงความยินดี
c ถ้าเรื่องนี้เป็นเหตุการณ์ต่อจากบทที่ 16 เราคงจะต้องสรุปจาก 16:16 และ 21:5 ว่าถึงขณะนี้อิชมาเอลต้องมีอายุมากกว่าสิบห้าปีแล้ว แต่ในเรื่องที่เล่า ดูเหมือนว่าอิชมาเอลยังเป็นเด็กอายุแก่กว่าอิสอัคไม่มากนัก เรื่องนี้จึงมาจากตำนานเอโลฮิสต์และเล่าเรื่องคล้ายกับตำนานยาห์วิสต์ในบทที่ 16 ตำนานทั้งสองกล่าวถึงบ่อน้ำในถิ่นทุรกันดารเบเออร์เชบา และอธิบายความสัมพันธ์ของชาวอิชมาเอลกับชาวอิสราเอลที่สืบเชื้อสายมาจากอิสอัค แต่รายละเอียดเกี่ยวกับการขับไล่นางฮาการ์และท่าทีของผู้เกี่ยวข้องนั้นต่างกัน
d เป็นการกล่าวพาดพิงถึงชื่ออิสอัคอีกครั้งหนึ่ง (ดู 17:17 เชิงอรรถ f) คำกริยาเดียวกันมีความหมายทั้ง “หัวเราะ” และ “เล่น” ต้นฉบับภาษาฮีบรูไม่มีวลี “อยู่กับอิสอัคบุตรของตน” แต่วลีนี้มีอยู่ในต้นฉบับภาษากรีก
e “พระเจ้าทรงได้ยิน” เป็นการกล่าวพาดพิงถึงชื่ออิชมาเอล (ดู 16:11 เชิงอรรถ d)
f เรื่องนี้มาจากตำนานเอโลฮิสต์ (ยกเว้นข้อ 33) ซึ่งรวบรวมการอธิบายชื่อเบเออร์เชบาทั้งสองแบบ คือ “บ่อน้ำแห่งการสาบาน” หรือ “บ่อน้ำของ (ลูกแกะ) เจ็ด (ตัว)” (ดู 26:33 ด้วย) การกล่าวถึงชาวฟีลิสเตีย ในข้อ 32, 34 เป็นการกล่าวผิดเวลา เพราะในสมัยนั้นชาวฟีลิสเตียยังไม่มาอาศัยอยู่ในแผ่นดินคานาอัน (ดู ยชว 13:2 เชิงอรรถ b)
