หนังสือบุตรสิรา บทที่ 13 ข้อ 1-26

จงคบกับคนชั้นเดียวกัน

13 ¹ผู้ใดจับยางมะตอย มือก็จะเปื้อน

ผู้ใดคบกับคนเย่อหยิ่งก็จะเป็นเหมือนกับเขา

²อย่าแบกของหนักเกินกำลัง

อย่าคบกับคนที่แข็งแรงและร่ำรวยกว่าท่าน

ทำไมท่านจึงนำหม้อดินไปวางใกล้หม้อเหล็ก

เมื่อกระทบกัน หม้อดินก็จะแตก^a

³คนร่ำรวยแกล้งเขาแล้วยังต่อว่าผู้อื่น

คนยากจนถูกกลั่นแกล้ง แล้วยังต้องไปขอโทษ

⁴ถ้าท่านเป็นประโยชน์ต่อคนร่ำรวย เขาจะเอาเปรียบท่าน

ถ้าท่านขัดสน เขาจะละทิ้งท่าน

⁵ถ้าท่านมีทรัพย์ เขาจะมาอยู่กับท่าน

จะปอกลอกท่านโดยไม่ละอายใจ

เขาจะยิ้มกับท่าน จะให้ความหวังแก่ท่าน

จะพูดดีกับท่าน ถามท่านว่า “ท่านต้องการอะไร”

⁶ถ้าเขาต้องการท่าน

เขาจะหลอกลวงท่าน

⁷เขาจะจัดงานเลี้ยงทำให้ท่านต้องอับอาย

เขาจะทำเช่นนี้สองสามครั้งจนท่านหมดตัว

แล้วเขาจะหัวเราะเยาะท่าน

เมื่อเห็นท่าน เขาก็จะหลีกเลี่ยงท่าน

สั่นศีรษะดูหมิ่นท่าน

⁸จงระวังอย่าให้เขาหลอกลวงท่าน

อย่าให้เขาดูถูกเพราะความโง่เขลาของท่าน^b

⁹เมื่อผู้มีอำนาจเชิญท่าน อย่ารีบด่วนรับเชิญ

แล้วเขาจะรบเร้าเชิญท่านอีก

¹⁰อย่าเสนอหน้า เพราะท่านจะถูกปฏิเสธ

แต่อย่าห่างเหินเกินไป เพราะเขาจะลืมท่าน^c

¹¹อย่ายกตนเท่าเทียมกับเขา

อย่าเชื่อคำพูดมากของเขา

เพราะเขาพูดมากก็เพื่อลองใจท่าน

แม้เมื่อเขายิ้ม เขาก็ยังทดสอบท่าน

¹²ผู้ไม่เก็บความลับที่ได้ฟังมาเป็นคนใจร้าย

เขาไม่ละเว้นที่จะทำร้ายและล่ามโซ่ท่าน

¹³จงเอาใจใส่ระวังเขาให้ดี

ท่านกำลังเดินไปสู่ความพินาศที่อาจเกิดขึ้นได้ทุกเวลา^d⁽¹⁴⁾

¹⁵สรรพสัตว์ล้วนรักสัตว์ชนิดเดียวกัน

มนุษย์ทั้งหลายก็ย่อมรักผู้อยู่ในฐานะเดียวกันด้วย

¹⁶สัตว์ทุกชนิดสมสู่กับสัตว์ชนิดเดียวกัน

มนุษย์ก็สมาคมกับผู้ที่เหมือนกับตน

¹⁷สุนัขป่าจะอยู่ร่วมกับลูกแกะได้หรือ

คนบาปจะอยู่ร่วมกับผู้ยำเกรงพระเจ้าไม่ได้เช่นเดียวกัน

¹⁸หมาในกับหมาบ้านจะอยู่ด้วยกันอย่างสันติได้หรือ

เศรษฐีกับคนยากจนจะอยู่ด้วยกันอย่างสันติได้หรือ^e

¹⁹ลาป่าเป็นเหยื่อของสิงโตฉันใด

คนยากจนก็เป็นเสมือนอาหารของเศรษฐีฉันนั้น

²⁰สภาพต่ำต้อยเป็นที่น่ารังเกียจสำหรับคนเย่อหยิ่งฉันใด

คนยากจนก็เป็นที่น่ารังเกียจสำหรับเศรษฐีฉันนั้น

²¹ถ้าเศรษฐีคนหนึ่งกำลังจะล้ม มิตรสหายก็มาช่วยพยุงเขาไว้

ถ้าคนยากจนล้มลง แม้แต่มิตรสหายก็ยังผลักเขาซ้ำอีก^f

²²ถ้าเศรษฐีคนหนึ่งล้มลง คนจำนวนมากก็มาช่วยเหลือเขา

แม้เขาพูดอย่างโง่เขลา ใครๆ ก็ชมเชย

ถ้าคนต่ำต้อยล้มลง ใครๆ ก็ตำหนิเขา

ถึงเขาจะพูดมีเหตุผล ก็ไม่มีใครสนใจ

²³เมื่อเศรษฐีพูด ทุกคนย่อมเงียบ

และยกย่องคำพูดของเขาจนถึงฟ้า

แต่ถ้าคนยากจนพูด ใครๆ ก็ถามว่า “คนนี้เป็นใครกัน”

ถ้าเขาสะดุด ใครๆ ก็ยิ่งช่วยผลักเขาให้ล้มลง

²⁴ความร่ำรวยย่อมดีเมื่อไม่มีบาป

ความยากจนย่อมชั่วร้ายตามความคิดของผู้ไม่ยำเกรงพระเจ้า^g

²⁵ใจมนุษย์ย่อมปรากฏบนใบหน้า

ทั้งเมื่อคิดดี หรือคิดชั่วร้าย

²⁶ใบหน้าแจ่มใสสะท้อนใจเป็นสุข

แต่การคิดค้นสุภาษิตเป็นงานหนัก^h

13 a การเปรียบเทียบเช่นนี้ยังพบได้ในนิทานอีสปด้วย

^b “เพราะความโง่เขลาของท่าน” แปลตามสำนวนแปลโบราณภาษาละตินและภาษาซีเรียค ต้นฉบับภาษากรีกว่า “เพื่อความเพลิดเพลินของท่าน” ต้นฉบับภาษาฮีบรูว่า “จงระวังอย่าทะเยอทะยาน อย่าทำตนเป็นคนโง่”

^c คำแนะนำเช่นนี้เป็นตัวอย่างชัดเจนว่าบุตรสิราเดินสายกลางและพูดประชดประชัน พระวาจาของพระเยซูเจ้าใน ลก 14:8-10 แม้ดูเหมือนจะมีความหมายใกล้เคียงกัน แต่หมายความอีกอย่างหนึ่งและต้องการสอนคนละเรื่อง คือให้เป็นคนถ่อมตน

^d สำเนาโบราณภาษากรีก GK 248 เสริมข้อ 14 ว่า “¹⁴เมื่อท่านได้ยินเรื่องเหล่านี้ขณะที่กำลังนอนหลับ ก็จงตื่นขึ้น จงรักองค์พระผู้เป็นเจ้าตลอดชีวิตและอธิษฐานวอนขอพระองค์ให้ประทานความรอดพ้นแก่ท่าน”

^e บุตรสิรามีความเห็นว่า การที่มนุษย์ต้องคบค้ากับบุคคลที่มีฐานะเดียวกัน เป็นการขยายกฎธรรมชาติให้มีการประสานกลมกลืนกัน จึงสอดคล้องกับพระประสงค์ของพระเจ้า บุตรสิราไม่ประณามว่าความร่ำรวยเป็นสิ่งชั่วร้ายเสียทั้งหมด (ดู ข้อ 24) แต่ต้องการป้องกันมิให้คนยากจนคิดผิดไปว่าการคบกับคนร่ำรวยเป็นการดี แล้วจะถูกคนร่ำรวยเอาเปรียบได้

^f ข้อความในข้อนี้อาจต้องเข้าใจเป็นภาษาเปรียบเทียบ “การสะดุดล้ม” อาจมีความหมายว่า “พูดโง่ๆ” เพราะบริบทเป็นเรื่องการพูดจา (เทียบ 14:1)

^g “ตามความคิดของผู้ไม่ยำเกรงพระเจ้า” แปลตามตัวอักษรว่า “ความยากจนเป็นความชั่วร้ายในปากของผู้ไม่ยำเกรงพระเจ้า” ความร่ำรวยไม่ใช่สิ่งเลวร้ายในตัวเอง แต่ก็มีอันตราย

^h ไม่ชัดว่าข้อความ 2 บรรทัดนี้มีความเกี่ยวข้องกันอย่างไร เพราะต้นฉบับทั้งภาษากรีกและภาษาฮีบรูไม่ชัดเจน