“หินที่ช่างก่อสร้างทิ้งเสียนั้น ได้กลายเป็นศิลาหัวมุม”
61. อุปมาเรื่องคนเช่าสวนชั่วร้าย (มก 12:1-12)
     12 ¹พระเยซูเจ้าตรัสเรื่องอุปมาให้บรรดาผู้นำชาวยิวฟังว่า “ชายคนหนึ่งปลูกองุ่นไว้สวนหนึ่ง ทำรั้วล้อม ขุดบ่อย่ำผลองุ่น สร้างหอเฝ้า ให้ชาวสวนเช่า แล้วก็ออกเดินทางไปต่างเมือง ²เมื่อถึงเวลากำหนด เขาก็ใช้ผู้รับใช้คนหนึ่งไปหาคนเช่าสวน เพื่อรับส่วนแบ่งจากผลผลิตของสวน ³แต่คนเช่าสวนจับผู้รับใช้คนนั้นทุบตี แล้วไล่กลับไปมือเปล่า ⁴เจ้าของสวนจึงส่งผู้รับใช้ไปอีกคนหนึ่ง คนเช่าสวนตีหัวและด่าว่าผู้รับใช้คนนี้อย่างหยาบคาย

⁵เจ้าของสวนส่งผู้รับใช้ไปอีกคนหนึ่ง คนเช่าสวนก็ฆ่าเขา เจ้าของสวนยังส่งผู้รับใช้คนอื่นไปอีกหลายคน ก็ถูกคนเช่าสวนทุบตีบ้าง ฆ่าเสียบ้าง ⁶เจ้าของสวนยังมีคนเหลืออยู่อีกคนหนึ่ง คือบุตรสุดที่รัก เขาจึงส่งบุตรไปเป็นคนสุดท้าย โดยคิดว่า ‘พวกนั้นคงจะเกรงใจลูกของเราบ้าง’ ⁷แต่คนเช่าสวนเหล่านั้นพูดกันว่า ‘คนคนนี้เป็นทายาท เราจงฆ่าเขาเถิด มรดกจะได้ตกเป็นของเรา’ ⁸แล้วเขาก็จับบุตรของเจ้าของสวนฆ่า ทิ้งศพไว้นอกสวน ⁹เจ้าของสวนจะทำอย่างไร เขาจะมาทำลายคนเช่าสวนเหล่านั้น แล้วยกสวนให้คนอื่นเช่า ¹⁰ท่านทั้งหลายไม่ได้อ่านพระคัมภีร์ตอนนี้หรือว่า ‘หินที่ช่างก่อสร้างทิ้งเสียนั้น ได้กลายเป็นศิลาหัวมุม
¹¹องค์พระผู้เป็นเจ้าได้ทรงกระทำเช่นนั้น’” เป็นที่น่าอัศจรรย์กับเรายิ่งนัก ¹²บรรดาผู้นำชาวยิวพยายามจับกุมพระองค์ เพราะรู้ว่าพระองค์ตรัสอุปมานี้กระทบถึงเขา แต่เขายังเกรงประชาชนอยู่จึงผละจากพระองค์ไป

a) อธิบายความหมาย
ในข้อความที่แล้ว เมื่อบรรดาสมณะ บรรดาธรรมจารย์และผู้อาวุโสทูลถามพระเยซูเจ้าว่า “ใครมอบอำนาจให้ท่านทำการเหล่านี้” พระองค์ไม่ทรงตอบ แต่บัดนี้ ประทานคำตอบโดยทรงเล่าอุปมาพิเศษไม่เหมือนกับอุปมาอื่น ๆ ที่ได้ตรัสให้ประชาชนฟัง บรรยากาศตึงเครียดซึ่งมุ่งไปสู่ชะตากรรมของบุตรชายเจ้าของสวนและชะตากรรมของคนเช่าสวน การเป็นศัตรูแสดงออกยิ่งทียิ่งมากขึ้น เช่น ทุบตีแล้วไล่กลับไปมือเปล่า ตีหัวและด่าว่าหยาบคาย ฆ่าเสีย ส่วนเจ้าของสวนแสดงความเพียรทนอย่างเหลือเชื่อและความซื่อ เรื่องนี้เป็นอุปมานิทัศน์แห่งความรอดพ้น

- พระเยซูเจ้าตรัสเรื่องอุปมาให้บรรดาผู้นำชาวยิวฟังว่า พระเยซูเจ้าทรงเล่าอุปมานี้เพื่อสรุปประวัติศาสตร์ทั้งหมดของประชากรอิสราเอล และเพื่อผู้ฟังจะเข้าใจว่าพระองค์ทรงเป็นผู้ใดในบริบทดังกล่าว

- “ชายคนหนึ่งปลูกองุ่นไว้สวนหนึ่ง เราพบภาพของสวนองุ่นบ่อย ๆ ในพันธสัญญาเดิมหมายถึงชาวอิสราเอล (เช่น อสย 5:1-7; ฉธบ 32:32; สดด 80:9-17; ฮชย 10:1; ยรม 2:2, 12:10 ฯลฯ)

- ทำรั้วล้อม ขุดบ่อย่ำผลองุ่น สร้างหอเฝ้า ให้ชาวสวนเช่า แล้วก็ออกเดินทางไปต่างเมือง การกระทำเช่นนี้สอดคล้องกับการทำกสิกรรมในดินแดนปาเลสไตน์ทั้งในสมัยโบราณจนถึงปัจจุบัน เรายังสามารถเห็นตัวอย่างของหอเฝ้าคอยที่นั่น ซึ่งสร้างขึ้นเพื่อตื่นเฝ้าระวังมิให้คนเข้ามาขโมยองุ่นที่สุกในฤดูกาลเก็บเกี่ยว

- เมื่อถึงเวลากำหนด เขาก็ใช้ผู้รับใช้คนหนึ่งไปหาคนเช่าสวน เพื่อรับส่วนแบ่งจากผลผลิตของสวน ค่าเช่าสวนไม่คิดเป็นจำนวนเงิน แต่คิดเป็นจำนวนผลองุ่น เจ้าของสวนคงได้ตกลงกับผู้เช่าสวนแล้วว่า จะต้องแบ่งผลผลิตให้แก่ตนเป็นอัตราส่วนเท่าใด

- แต่คนเช่าสวนจับผู้รับใช้คนนั้นทุบตี แล้วไล่กลับไปมือเปล่า เจ้าของสวนจึงส่งผู้รับใช้ไปอีกคนหนึ่ง คนเช่าสวนตีหัวและด่าว่าผู้รับใช้คนนี้อย่างหยาบคาย เจ้าของสวนส่งผู้รับใช้ไปอีกคนหนึ่ง คนเช่าสวนก็ฆ่าเขา เจ้าของสวนยังส่งผู้รับใช้คนอื่นไปอีกหลายคน ก็ถูกคนเช่าสวนทุบตีบ้าง ฆ่าเสียบ้าง น่าสังเกตว่า คนเช่าสวนใช้ความรุนแรงยิ่งทียิ่งมากขึ้น หลังจากเจ้าของสวนส่งผู้รับใช้ 3 คนแรกไปแล้ว วลีที่ว่า “เจ้าของสวนยังส่งผู้รับใช้คนอื่นไปอีกหลายคน” ชวนให้คิดว่ายังมีผู้รับใช้อีกหลายคนที่ถูกคนเช่าสวนด่าว่าอย่างหยาบคาย ทุบตีบ้างและฆ่าเสีย เหตุการณ์นี้ก็สมจริงถ้าคำนึงถึงความเพียรทนของเจ้าของสวน ซึ่งต้องการอ้างถึงพระทัยดีของพระเจ้าต่ออิสราเอล พระองค์ไม่ทรงหยุดยั้งที่จะทรงส่งผู้รับใช้ของพระองค์ คือบรรดาประกาศกและผู้ชอบธรรมอื่น ๆ เช่น โมเสส เอลียาห์ ยอห์น ผู้ทำพิธีล้าง แก่ประชากรของพระองค์ (เทียบ อมส 3:7; ยรม 7:25; 29:19; อสค 38:17; ศคย 1:6) แม้หลายคนก็ถูกเบียดเบียน ถูกทารุณกรรมและถูกฆ่า (เทียบ 1 พกษ 18:13; 22:27; ยรม 37:15; มธ 5:12; 23:29-36; ลก 6:23; 41:45-51; กจ 7:52; ฮบ 11:32-39)

- เจ้าของสวนยังมีคนเหลืออยู่อีกคนหนึ่ง คือบุตรสุดที่รัก เขาจึงส่งบุตรไปเป็นคนสุดท้าย โดยคิดว่า ‘พวกนั้นคงจะเกรงใจลูกของเราบ้าง’ ในตรงนี้ อุปมานิทัศน์บรรลุความหมายพิเศษสุด เพราะเล่าเรื่องที่ไม่มีเจ้าของสวนคนใดยอมส่งบุตรของตนไปเสี่ยงชีวิต เราเคยพบวลีที่ว่า “บุตรสุดที่รัก” เมื่อพระเยซูเจ้าทรงรับพิธีล้าง (เทียบ 1:11) และเมื่อพระเยซูเจ้าทรงแสดงพระองค์อย่างรุ่งโรจน์ (เทียบ 9:7) และยังเป็นวลีที่ชวนให้คิดถึงอิสอัค บุตรชายของอับราฮัม (เทียบ ปฐก 22:2-16) และนางซาราห์บุตรสาวของรากูเอล (เทียบ ทบต 3:10) ซึ่งชี้ให้เห็นไม่เพียงความรักที่ผูกพันระหว่างบิดากับบุตรเท่านั้น แต่ยังต้องการบอกว่าเป็นบุตรเพียงคนเดียวอีกด้วย ข้อนี้ในพระวรสารตามคำบอกเล่าของนักบุญมาระโก สอดคล้องกับความคิดที่เราพบในพระวรสารตามคำบอกเล่าของนักบุญยอห์นว่า “พระเจ้าทรงรักโลกอย่างมากจึงประทานพระบุตรเพียงพระองค์เดียวของพระองค์” (ยน 3:16)